เคต्เคฏเค्เคคिเคค्เคต เคตिเคाเคธ (Personality
development)
เคจेเคคृเคค्เคต เคा เคुเคฃ Leadership Quality
เคจेเคคृเคค्เคต เคिเคธी เคญी เคฎाเคจเคตीเคฏ เค्เคฐिเคฏाเคเคฒाเคช เคी เคธเคซเคฒเคคा เคे
เคฒिเค เคฎूเคฒเคญूเคค เคเคตเคถ्เคฏเคเคคा เคนै। เคจेเคคृเคค्เคต เคตเคน เคเคฒा เคฏा เคช्เคฐเค्เคฐिเคฏा เคนै เคिเคธเคे เคฆ्เคตाเคฐा เคต्เคฏเค्เคคि
เคिเคธी เคธเคฎूเคน เคे เคฒोเคों เคो เคฒเค्เคท्เคฏ เคी เคเคฐ เคฌเคข़เคจे เคी เคช्เคฐेเคฐเคฃा เคช्เคฐเคฆाเคจ เคเคฐเคคा เคนै। เคจेเคคृเคค्เคต เคे
เคฒिเค เคต्เคฏเค्เคคि เคฎें เคเคฐ्เคा, เคฒोเคों เคो เคธเคฎเคเคจे เคเคฐ เคเคจ्เคนें
เคช्เคฐोเคค्เคธाเคนिเคค เคเคฐเคจे เคी เคฏोเค्เคฏเคคा, เคจेเคคा เคे เคธเคฎाเคจ เคเคे เคฌเคข़เคเคฐ
เคाเคฐ्เคฏ เคเคฐเคจे เคी เคฏोเค्เคฏเคคा เคैเคธे เคुเคฃों เคा เคนोเคจा เคเคตเคถ्เคฏเค เคนै। เคธाเค्เคทाเคค्เคाเคฐ เคฎें เคธเคซเคฒเคคा เคนेเคคु
เคช्เคฐเคค्เคฏाเคถी เคฎें เคจेเคคृเคค्เคต เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคงी เคจिเคฎ्เคจเคฒिเคिเคค เคुเคฃ เคนोเคจे เค
เคจिเคตाเคฐ्เคฏ เคนैं.
(I) เคธเคฎूเคน เคो เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เคเคฐเคจे เคी เค्เคทเคฎเคคा Ability
to Influence on the Group- Personality development
เคीเคตเคจ เคฎें เคธเคซเคฒเคคा เคเคธ เคฌाเคค เคชเคฐ เคจिเคฐ्เคญเคฐ เคเคฐเคคी เคนै เคि
เคฒोเคों เคे เคตिเคाเคฐों เคो เคนเคฎ เค
เคชเคจे เค
เคจुเคฐूเคช เคिเคธ เคธीเคฎा เคคเค เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคिเคค เคเคฐ เคธเคเคคे เคนैं। เคฒोเคों เคे
เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เคी เคฆिเคถा เค
เคชเคจे เค
เคจुเคธाเคฐ เคจिเคถ्เคिเคค เคเคฐเคจा เคเค เคเค िเคจ เคुเคจौเคคी เคนै, เคिเคธเคा เคนเคฎ เคฌเคนुเคงा เค
เคชเคจे เคฆैเคจिเค เคीเคตเคจ เคฎें เคธाเคฎเคจा เคเคฐเคคे
เคนैं। เคธเคฎूเคน เคे เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เคी เคฌाเคค เคคो เคฆूเคฐ, เค
เคชเคจे เคชเคฐिเคตाเคฐ เคे
เคนी เคिเคธी เคธเคฆเคธ्เคฏ เคे เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เคो เค
เคชเคจे เค
เคจुเคธाเคฐ เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคिเคค เคเคฐเคจा เคเค िเคจ เคนोเคคा เคนै। เคชเคฐเคจ्เคคु เคเค
เคจेเคคा เคฎें เคฏเคน เคुเคฃ เคนोเคจा เคाเคนिเค เคि เคตเคน เคฒोเคों เคी เคธोเค เคो เคธเคนी เคฆिเคถा เคฎें เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคिเคค เคเคฐ เคธเคे।
เคตเคीเคฒ, เคฐाเคเคจेเคคा, เคเคชเคฆेเคถเค เคเคธ เคเคฒा
เคฎें เคจिเคชुเคฃ เคนोเคคे เคนैं เคเคฐ เคตे เคธเคฐเคฒเคคा เคธे เคฒोเคों เคो เค
เคชเคจे เคตिเคाเคฐों เคฏा เคฆเคฐ्เคถเคจ เคे เคช्เคฐเคตाเคน เคฎें
เคฌเคนा เคฒे เคाเคคे เคนैं। เคाँเคงीเคी เคฎें เคฒोเคों เคे เคตिเคाเคฐों เคो เค
เคชเคจे เค
เคจुเคฐूเคช เคขाเคฒเคจे เคी เคเคฎเคค्เคाเคฐिเค
เค्เคทเคฎเคคा เคฅी। เคเคธी เคाเคฐเคฃ เคฆेเคถเคตाเคธी เคเคจเคी เคเค เคเคตाเค เคชเคฐ เคเคจเคे เคชीเคे เคเคฒ เคชเคก़เคคे เคฅे।
(ii) เคชเคนเคฒ เคเคฐเคจे เคी เคฏोเค्เคฏเคคा Ability to initiate
เคธाเค्เคทाเคค्เคाเคฐ เคฎเคฃ्เคกเคฒ เคช्เคฐเคค्เคฏाเคถी เคी เคชเคนเคฒ เคเคฐเคจे เคी
เคฏोเค्เคฏเคคा เคा เคเคเคฒเคจ เคเคฐเคคा เคนै। เคตเคน เคจिเคฐीเค्เคทเคฃ เคเคฐเคคा เคนै เคि เคช्เคฐเคค्เคฏाเคถी เคฎें เคिเคธी เคाเคฐ्เคฏ เคो
เค
เคชเคจी เคเคฐ เคธे เคช्เคฐाเคฐเคฎ्เคญ เคเคฐเคจे เคी เค्เคทเคฎเคคा เคนै เค
เคฅเคตा เคจเคนीं। เคช्เคฐเคค्เคฏाเคถी เคจเค-เคจเค เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเคฏों
เคฎें เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เคฐूเคช เคธे เคाเคฐ्เคฏ เคเคฐเคจे เคे เคฏोเค्เคฏ เคนै เค
เคฅเคตा เคจเคนीं। เคช्เคฐाเคฏः เคต्เคฏเค्เคคि เคे เคीเคตเคจ เคฎें
เค
เคाเคจเค เคเคธी เคธเคฎเคธ्เคฏाเคँ เค เคเคก़ी เคนोเคคी เคนैं, เคिเคจเคธे เคจ เคคो เคตเคน
เคชूเคฐ्เคต-เคชเคฐिเคिเคค เคนोเคคा เคนै เคเคฐ เคจ เคนी เคเคธे เคเคจ เคธเคฎเคธ्เคฏाเคं เคธे เคจिเคชเคเคจे เคा เค
เคจुเคญเคต เคนोเคคा เคนै। เคเคธे
เคธเคฎเคฏ เคฎें เคฏเคฆि เคोเค เคต्เคฏเค्เคคि เคธเคฎเคธ्เคฏा เคे เคธเคฎाเคงाเคจ เคนेเคคु เคธ्เคตเคฏं เคนी เคเคชाเคฏ เคोเคเคเคฐ
เคฒเค्เคท्เคฏ-เคช्เคฐाเคช्เคคि เคนेเคคु เคाเคฐ्เคฏ เคช्เคฐाเคฐเคฎ्เคญ เคเคฐ เคฆेเคคा เคนै เคคो เคเคนा เคाเคคा เคนै เคि เคเคธเคฎें เคชเคนเคฒ เคเคฐเคจे
เคी เค्เคทเคฎเคคा เคนै। เคเคธเคे เคตिเคชเคฐीเคค เคो เคต्เคฏเค्เคคि เคธเคฎเคธ्เคฏा เคเคค्เคชเคจ्เคจ เคนोเคจे เคชเคฐ เคฆूเคธเคฐों เคी เคธเคนाเคฏเคคा เคी
เคช्เคฐเคคीเค्เคทा เคเคฐเคคा เคนै, เคเคธเคฎें เคชเคนเคฒ เคเคฐเคจे เคी เค्เคทเคฎเคคा
เคจเคนीं เคนोเคคी। เคिเคจ เคฒोเคों เคฎें เคชเคนเคฒ เคเคฐเคจे เคी เคเค्เค เค्เคทเคฎเคคा เคนोเคคी เคนै, เคตे เคจเคฏा เคต เคเคชเคฏुเค्เคค เคเคฆเคฎ เคเค ाเคเคฐ เคिเคธी เคธเคฎเคธ्เคฏा เค
เคฅเคตा
เคเค िเคจ เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคि เคा เคธเคซเคฒเคคाเคชूเคฐ्เคตเค เคธाเคฎเคจा เคเคฐ เคฒेเคคे เคนैं। เคชเคนเคฒ เคी เคฏोเค्เคฏเคคा เคเค เค
เคฐ्เคिเคค เคुเคฃ
เคนै เคो เคि เค
เคจुเคूเคฒ เคตाเคคाเคตเคฐเคฃ เคฎें เคตिเคเคธिเคค เคนोเคคा เคนै। เคฌाเคฒ्เคฏเคाเคฒ เคฎें เคเคธ เคช्เคฐเคाเคฐ เคा เคตाเคคाเคตเคฐเคฃ
เคเคชเคฒเคฌ्เคง เคเคฐाเคจा เคฎाเคคा-เคชिเคคा เคเคฐ เค
เคง्เคฏाเคชเคों เคा เคฆाเคฏिเคค्เคต เคนोเคคा เคนै। เคตे เคฌเค्เคों เคฎें เคชเคนเคฒ เคเคฐเคจे
เคी เคฏोเค्เคฏเคคा เคी เคตृเคฆ्เคงि เคเคฐ เคตिเคाเคธ เคฎें เคฎเคนเคค्เคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคญूเคฎिเคा เคจिเคญाเคคे เคนैं। เคตे เคเคธ เคฏोเค्เคฏเคคा
เคो เคตिเคเคธिเคค เค
เคฅเคตा เค
เคตเคฐुเคฆ्เคง เคเคฐ เคธเคเคคे เคนैं। เคिเคธी เคธเคฎเคธ्เคฏा เคे เคเคจे เคชเคฐ เคฌเค्เคों เคो เคธोเค-เคตिเคाเคฐ
เคเคฐเคจे เคा เค
เคตเคธเคฐ เคจ เคฆेเคเคฐ เคธ्เคตเคฏं เคเคธเคी เคจिเคฐाเคเคฐเคฃ เคเคฐ เคฆेเคจा เคเคธเคी เคชเคนเคฒ เคी เคฏोเค्เคฏเคคा เคे เคตिเคाเคธ เคो
เค
เคตเคฐुเคฆ्เคง เคเคฐเคจा เคนै। เคฌเค्เคों เคชเคฐ เคिเคธी เคाเคฐ्เคฏ เคो เคเคฐเคจे เคा เคธ्เคตเคคเคจ्เคค्เคฐ เคญाเคฐ เคกाเคฒเคจे เคธे เคเคจเคी
เคชเคนเคฒ เคी เคฏोเค्เคฏเคคा เคा เคตिเคाเคธ เคนोเคคा เคนै เคช्เคฐोเคค्เคธाเคนเคจ เคเคฐ เคช्เคฐเคถंเคธा เคญी เคเคธ เคुเคฃ เคे เคตिเคाเคธ เคฎें
เคธเคนाเคฏเค เคนैं। เคช्เคฐเคค्เคฏाเคถिเคฏों เคे เคฒिเค เคฏเคน เคเคตเคถ्เคฏเค เคนै เคि เคตे เคिเคเค เคा เคค्เคฏाเค เคเคฐเคे
เคฆिเคจ-เคช्เคฐเคคिเคฆिเคจ เคे เคीเคตเคจ เคฎें เคช्เคฐเคค्เคฏेเค เคाเคฐ्เคฏ เคฎें เคชเคนเคฒ เคเคฐเคจे เคी เคเคฆเคค เคกाเคฒเคจे เคा เคช्เคฐเคฏाเคธ
เคเคฐें।
(ii) เคธाเคนเคธ Courage
เคธाเคนเคธ เคจेเคคृเคค्เคต เคा เคช्เคฐเคฎुเค เคुเคฃ เคนै। เคธाเคนเคธी เคต्เคฏเค्เคคि
เคนी เคिเคธी เคธเคฎूเคน เคा เคธเคซเคฒ เคจेเคคृเคค्เคต เคเคฐ เคธเคเคคा เคนै। เคो เคต्เคฏเค्เคคि เคช्เคฐเคคिเคूเคฒ เคชเคฐिเคธ्เคฅเคคिเคฏों เคธे
เคเคฌเคฐाเคเคฐ เคธाเคนเคธ เคो เคฆेเคคा เคนै เคตเคน เคจेเคคृเคค्เคต เคจเคนीं เคเคฐ เคธเคเคคा। เคธाเค्เคทाเคค्เคाเคฐ เคฎเคฃ्เคกเคฒ, เคช्เคฐเคค्เคฏाเคถी เคฎें เคธाเคนเคธ เคा เคชเคฐीเค्เคทเคฃ เคเคฐเคจे เคे เคช्เคฐเคถ्เคจ
เคเคฐเคे เคฏเคน เคฆेเคเคคा เคนै เคि เคช्เคฐเคคिเคूเคฒ เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคि เคธे เคเคฌเคฐाเคเคฐ เคช्เคฐเคค्เคฏाเคถी เคเคนीं เคธाเคนเคธ เคคो เคจเคนीं เคो
เคฆेเคคा। เค
เคคः เคฏเคน เคเคตเคถ्เคฏเค เคนै เคि เคช्เคฐเคค्เคฏाเคถी เค
เคชเคจे เค
เคจ्เคฆเคฐ เคธाเคนเคธ เคो เคตिเคเคธिเคค เคเคฐें। เคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ
เคธ्เคคเคฐ เคชเคฐ เคธ्เคाเคเค-เคाเคเคก, เคเคจเคธीเคธी, เค्เคฐैเค เคเคฃ्เคก เคซीเคฒ्เคก, เคชเคฐ्เคตเคคाเคฐोเคนเคฃ เคเคฆि เคฆ्เคตाเคฐा เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅिเคฏों เคฎें เคธाเคนเคธ
เคा เคुเคฃ เคตिเคเคธिเคค เคนोเคคा เคนै। เคช्เคฐเคค्เคฏाเคถी เคธाเคนเคธिเค เคाเคฐ्เคฏों เคธे เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคงिเคค เคเคฅाเคँ เคชเคข़ें, เคेเคฒเคूเคฆ, เคชเคฐ्เคตเคคाเคฐोเคนเคฃ เคเคฆि
เคाเคฐ्เคฏों เคฎें เคญाเค เคฒेเคจे เคा เคช्เคฐเคฏाเคธ เคเคฐें เคธाเค्เคทाเคค्เคाเคฐเคเคฐ्เคคा เคे เคช्เคฐเคถ्เคจ เคो เคง्เคฏाเคจเคชूเคฐ्เคตเค
เคธुเคจें। เคซिเคฐ เคธोเคें, เคตिเคाเคฐों เคो เค्เคฐเคฎเคฌเคฆ्เคง เคเคฐें, เคคเคฌ เคเคค्เคคเคฐ เคฆें।
(iv) เคाเคคुเคฐ्เคฏ เคเคตं เค
เคจुเคूเคฒเคคा Tact and
Adaptability
เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเคฏों เคे เค
เคจुเคธाเคฐ เคฆเค्เคทเคคाเคชूเคฐ्เคฃ เคช्เคฐเคฌเคจ्เคง
เคเคฐเคจा เคเคตं เคुเคถเคฒเคคाเคชूเคฐ्เคตเค เคाเคฐ्เคฏ เคเคฐเคจा เคाเคคुเคฐ्เคฏ เคเคนเคฒाเคคा เคนै। เคเค เคฌुเคฆ्เคงिเคฎाเคจ เคต्เคฏเค्เคคि เคเค िเคจ
เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเคฏों เคฎें เคญी เค
เคชเคจी เคเคคुเคฐเคคा เคธे เคธเคนเค เคฌเคจा เคฐเคนเคคा เคนै। เคตเคน เคธเคญी เคฒोเคों เคी เคญाเคตเคจाเคं เคा
เคธเคฎ्เคฎाเคจ เคเคฐเคคा เคนै เคเคฐ เคฆเค्เคทเคคा เคे เคธाเคฅ เค
เคชเคจे เคाเคฐ्เคฏ เคฎें เคธंเคฒเค्เคจ เคฐเคนเคคा เคนै। เคตเคน เคธเคญी เคคเคฐเคน เคे
เคธ्เคตเคญाเคต เคตाเคฒे เคต्เคฏเค्เคคिเคฏों เคे เคธाเคฅ เคธเคฐเคฒเคคा เคธे เคाเคฐ्เคฏ เคเคฐ เคฒेเคคा เคนै। เคเคธเคฎें เค
เคจ्เคฏ เคฒोเคों เคी
เคญाเคตเคจाเคं เคो เคธเคฎเคเคจे เคी เคฏोเค्เคฏเคคा เคนोเคคी เคนै। เคตเคน เคाเคจเคฌूเคเคเคฐ เคिเคธी เคो เค ेเคธ เคจเคนीं เคชเคนुँเคाเคคा।
เคเคธเคे เคธเคญी เคाเคฐ्เคฏों เคธे เคเคคुเคฐाเค เคเคฒเคเคคी เคนै। เคธाเค्เคทाเคค्เคाเคฐเคเคฐ्เคคा เคช्เคฐเคค्เคฏाเคถी เคे เคाเคคुเคฐ्เคฏ เคा
เคเคเคฒเคจ เคญी เคเคฐเคคे เคนैं। เคो เคช्เคฐเคค्เคฏाเคถी เคธाเค्เคทाเคค्เคाเคฐ เคฎเคฃ्เคกเคฒ เคे เคธाเคฎเคจे เคाเคคुเคฐ्เคฏ เคा เคช्เคฐเคฆเคฐ्เคถเคจ
เคเคฐเคคे เคนैं, เคตे เค
เคชเคจा เคช्เคฐเคญाเคต เคोเคก़เคจे เคฎें เคธเคซเคฒ เคฐเคนเคคे เคนैं। เคुเค
เคฒोเค เค
เคชเคจे เคฆैเคจिเค เคीเคตเคจ เคฎें เคोเค เคธเคฎเคธ्เคฏा เคฏा เคฌाเคงा เค เคाเคจे เคชเคฐ เคฆुःเคी เคนो เคเค เคคे เคนैं, เคुเค เคฒोเค เค
เคชเคจी เคฏोเคเคจा เคे เค
เคธเคซเคฒ เคฐเคนเคจे เคชเคฐ เคธเคจ्เคคुเคฒเคจ เคो
เคฆेเคคे เคนैं। เคुเค เคชुเคฐाเคคเคจเคชเคจ्เคฅी เคเคฐ เคฒเคीเคฐ เคे เคซเคीเคฐ เคนोเคคे เคนैं, เคเคจเคे เคฒिเค เคिเคธी เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เคो เคธ्เคตीเคाเคฐ เคเคฐเคจा เคเค िเคจ
เคนोเคคा เคนै। เคเคธ เคช्เคฐเคाเคฐ เคे เคฒोเคों เคฎें เค
เคจुเคूเคฒเคคा’ เคैเคธे เคुเคฃ เคा เค
เคญाเคต เคนोเคคा เคนै। เค
เคจुเคूเคฒเคคा เคตाเคธ्เคคเคต เคฎें เคเค เคช्เคฐเคाเคฐ เคी เคฎाเคจเคธिเค เคฏोเค्เคฏเคคा เคนै เคो
เคिเคธी เคต्เคฏเค्เคคि เคे เคฆृเคท्เคिเคोเคฃ เคเคตं เคตैเคाเคฐिเค เคช्เคฐเค्เคฐिเคฏा เคชเคฐ เคจिเคฐ्เคญเคฐ เคนोเคคी เคนै। เคเคธเคे เคฐเคนเคคे
เคต्เคฏเค्เคคि เคฌเคฆเคฒे เคนुเค เคตाเคคाเคตเคฐเคฃ เคे เค
เคจुเคธाเคฐ เคธ्เคตเคฏं เคो เคถीเค्เคฐ เคนी เคขाเคฒ เคฒेเคคा เคนै। เคिเค्เคाเคธु เคเคตं
เคुเคฒे เคตिเคाเคฐों เคตाเคฒा เคต्เคฏเค्เคคि เคूเคชเคฎเคฃ्เคกूเค เคเคฐ เคธाเคนเคธเคนीเคจ เคต्เคฏเค्เคคि เคी เค
เคชेเค्เคทा เคถीเค्เคฐ เคนी
เคธ्เคตเคฏं เคो เคจเค เคตाเคคाเคตเคฐเคฃ เคे เค
เคจुเคूเคฒ เคฌเคจा เคฒेเคคा เคนै। เคช्เคฐเคค्เคฏाเคถिเคฏों เคो เค
เคชเคจे เคตिเคाเคฐों เคो
เคฒเคीเคฒा เคฐเคเคจा เคाเคนिเค เคเคฐ เคธ्เคตเคฏं เคो เคธเคญी เคช्เคฐเคाเคฐ เคे เคตाเคคाเคตเคฐเคฃ เคฎें เคขाเคฒ เคฒेเคจे เคी เคธोเค เคตिเคเคธिเคค
เคเคฐเคจी เคाเคนिเค।
(v) เคคเคจाเคตเคชूเคฐ्เคฃ เคธ्เคฅिเคคि เคฎें เคถाเคจ्เคค เคฐเคนเคจा Remaining Cool Under Stressful Situation
เคฏเคฆि เคोเค เคต्เคฏเค्เคคि เคช्เคฐเคคिเคूเคฒ เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเคฏों เคฎें
เค
เคชเคจी เคญाเคตเคจाเคं เคชเคฐ เคจिเคฏเคจ्เคค्เคฐเคฃ เคจเคนीं เคฐเค เคชाเคคा เคคो เคตเคน เค
เคชเคจी เค्เคทเคฎเคคाเคं เคเคตं เคฏोเค्เคฏเคคाเคं เคा
เคเคिเคค เคเคชเคฏोเค เคจเคนीं เคเคฐ เคชाเคคा। เคคเคจाเคต เคต्เคฏเค्เคคि เคे เคถเคฐीเคฐ เคเคตं เคฎเคธ्เคคिเคท्เค เคो เค
เคจेเค เคช्เคฐเคाเคฐ เคธे
เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เคเคฐเคคा เคนै। เคฏเคน เคถाเคฐीเคฐिเค เค्เคทเคฎเคคा เคो เคเคฎ เคเคฐเคคा เคนै। เคตिเคตेเค เคเคฐ เคฌुเคฆ्เคงि เคो เคुंเค िเคค
เคเคฐเคคा เคนै। เคฏเคน เค
เคाเคฐเคฃ เคญเคฏ, เคฅเคाเคจ, เคिเคก़เคिเคก़ाเคชเคจ, เค
เคฒเคाเคต, เค
เคตเคธाเคฆ เคเคฐ
เคญाเคตเคจाเคค्เคฎเค เค
เคธ्เคฅिเคฐเคคा เคเคค्เคชเคจ्เคจ เคเคฐเคคा เคนै। เคเคจ เคช्เคฐเคคिเคूเคฒเคคाเคं เคธे เคฌเคเคจे เคे เคฒिเค เคถเคฐीเคฐ เคต
เคฎเคธ्เคคिเคท्เค เคा เคธเคจ्เคคुเคฒเคจ เคฌเคจाเค เคฐเคเคจा เคเคตเคถ्เคฏเค เคนै। เคช्เคฐเคค्เคฏाเคถिเคฏों เคคเคจाเคต เคे เคाเคฐเคฃों เคो เคोเคเคเคฐ
เคเคจ्เคนें เคฆूเคฐ เคเคฐเคจे เคा เคช्เคฐเคฏाเคธ เคเคฐเคจा เคाเคนिเค เคเคฐ เคธเคฆैเคต เคถाเคจ्เคค เคिเคค्เคค เคฐเคนเคจा เคाเคนिเค।
(vi) เคเคฐ्เคค्เคคเคต्เคฏ เคเคตं เคฆाเคฏिเคค्เคต เคฌोเคง Sense of Duty and Responsibility
เคธाเคงाเคฐเคฃ เคนो เค
เคฅเคตा เคเค िเคจ เคฏा เคोเคिเคฎเคชूเคฐ्เคฃ, เคเคธे เคธเคฆैเคต เคนी
เคเคฐ्เคค्เคคเคต्เคฏ เคฌोเคง เคी เคญाเคตเคจा เคธे เคเคฐเคจा เคเคฐ्เคคเคต्เคฏ เคฌोเคง เคธे เคคाเคค्เคชเคฐ्เคฏ เคธौंเคชे เคเค เคाเคฐ्เคฏों เคा
เคเคฎाเคจเคฆाเคฐी เคเคตं เคธ्เคฅिเคฐเคिเคค्เคค เคธे เคเคฐเคจे เคธे เคนै। เคाเคฐ्เคฏ เคाเคนे, เคाเคนिเค। เคाเคฐ्เคฏ เคे เคช्เคฐเคคि
เคจिเคท्เค ा เคเคตं เคเคฎाเคจเคฆाเคฐी เคा เคญाเคต เคต्เคฏเค्เคคि เคฎें เคเคชเคธ्เคฅिเคค เคเคฐ्เคคเคต्เคฏ เคฌोเคง เคชเคฐ เคจिเคฐ्เคญเคฐ เคเคฐเคคा เคนै, เคिเคธ เคต्เคฏเค्เคคि เคฎें
เคเคฐ्เคค्เคคเคต्เคฏ เคฌोเคง เคนोเคคा เคนै, เคตเคน เคเคฎाเคจเคฆाเคฐी เคธे เคाเคฐ्เคฏ เคเคฐเคคा เคนै। เคฆाเคฏिเคค्เคต เคฌोเคง
เคจेเคคृเคค्เคต เคा เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เคुเคฃ เคนै เคเคฐ เคฏเคน เคเคธเคธे เคเคนเคจเคคा เคธे เคुเคก़ा เคนै। เคเคฐ्เคคเคต्เคฏ เคเคตं เคฆाเคฏिเคค्เคต เคฌोเคง
เคे เคธเคจ्เคฆเคฐ्เคญ เคฎें เคต्เคฏเค्เคคि เคे เค
เคจ्เคฆเคฐ เคुเค เคुเคฃो เคा เคนोเคจा เคเคตเคถ्เคฏเค เคนै; เคैเคธे- เคเคฐ्เคคเคต्เคฏ เคे
เคฎเคนเคค्เคค्เคต เคी เคเคนเคจ เคธเคฎเค, เคธाเคฎाเคिเค เคจिเคฏเคฎो เคเคตं เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เคी เคธเคฎเค, เคฎाเคจเคตीเคฏ เคญाเคตเคจाเคं
เคी เคธเคฎเค, เค्เคฐिเคฏा เคเคตं เคช्เคฐเคคिเค्เคฐिเคฏा เคी เคธเคฎเค เคเคค्เคฏाเคฆि। เคเคฐ्เคค्เคคเคต्เคฏ เคเคตं
เคฆाเคฏिเคค्เคต เคฌोเคง เคฎเคจुเคท्เคฏ เคे เคช्เคฐเคฎुเค เคाเคฐिเคค्เคฐिเค เคुเคฃ เคนैं। เคธเคซเคฒ เคจेเคคृเคค्เคต เคे เคฒिเค เคเคฐिเคค्เคฐ เคฎें
เคเคจ เคฆोเคจों เคा เคนोเคจा เคเคตเคถ्เคฏเค เคนै। เคจैเคคिเค เคถिเค्เคทा เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคงी เคเคตं เคฎเคนाเคจ् เคต्เคฏเค्เคคिเคฏों เคธे
เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคงिเคค เคธाเคนिเคค्เคฏ, เคจाเคเคฐिเคเคถाเคธ्เคค्เคฐ เคเคฆि เคा เค
เคง्เคฏเคฏเคจ เคเคฐเคจे เคธे เคเคฐ्เคคเคต्เคฏ
เคเคตं เคฆाเคฏिเคค्เคต เคฌोเคง เคा เคตिเคाเคธ เคนोเคคा เคนै।
(vii) เคเคค्เคฎเคตिเคถ्เคตाเคธ Self
Confidence
เคเคค्เคฎเคตिเคถ्เคตाเคธ เคो ‘เคธเคซเคฒเคคा เคी เคुเค्เคी’ เคเคนा เคाเคคा เคนै।
เคเคค्เคฎเคตिเคถ्เคตाเคธ เคे เคฌเคฒ เคชเคฐ เคต्เคฏเค्เคคि เคเค िเคจ-เคธे-เคเค िเคจ เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเคฏों เคो เค
เคชเคจे เค
เคจुเคूเคฒ เคฌเคจा เคธเคเคคा
เคนै। เคเคค्เคฎเคตिเคถ्เคตाเคธ เคต्เคฏเค्เคคिเคค्เคต เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคฎें เคฎเคนเคค्เคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคญूเคฎिเคा เคจिเคญाเคคा เคนै। เคฏเคน
เคต्เคฏเค्เคคिเคค्เคต เคे เค
เคจ्เคฏ เคुเคฃों เคे เคธाเคฅ เคฎिเคฒเคเคฐ เคเคชเคे เคช्เคฐเคฆเคฐ्เคถเคจ เคो เคช्เคฐเคญाเคตเคถाเคฒी เคฌเคจाเคคा เคนै। เคเคฌ
เคเคช เค
เคชเคจे เค
เคจ्เคฆเคฐ เคเคธ เคुเคฃ เคा เคตिเคाเคธ เคเคฐ เคฒेเคคे เคนैं เคคो เคเคช เคธ्เคตเคฏं เคชเคฐ เค
เคงिเค เคตिเคถ्เคตाเคธ เคเคฐเคจे เคฒเคเคคे
เคนैं, เคเคชเคे เค
เคจ्เคฆเคฐ เคเคค्เคฎ-เคธ्เคตीเคृเคคि เคा เคญाเคต เคเคค्เคชเคจ्เคจ เคนोเคคा เคนै เคเคฐ เคเคช
เค
เคชเคจी เคธเคซเคฒเคคा เคे เคช्เคฐเคคि เคตिเคถ्เคตाเคธ เคธे เคญเคฐ เคाเคคे เคนैं। เคเคค्เคฎเคตिเคถ्เคตाเคธ เคฌเคข़ाเคจे เคा เคธเคฌเคธे เคธเคฐเคฒ
เคคเคฐीเคा เคฎเคนाเคจ् เคต्เคฏเค्เคคिเคฏों; เคैเคธे-เคฎเคนाเคค्เคฎा เคाँเคงी, เคธुเคญाเคทเคเคจ्เคฆ्เคฐ เคฌोเคธ
เคैเคธे เคฒोเคों เคी เคीเคตเคจिเคฏाँ เคชเคข़เคจी เคाเคนिเค। เคธ्เคตेเค เคฎाเคฐ्เคกเคจ เคी เคชुเคธ्เคคเคें เคैเคธे-เคธเคซเคฒเคคा เคी
เคुเค्เคी เคเคฆि เคा เค
เคง्เคฏเคฏเคจ เคญी เคเคชเคฏोเคी เคนै। เคเคฌ เคเคช เคเคค्เคฎเคตिเคถ्เคตाเคธ เคธे เคญเคฐ เคाเคคे เคนैं เคคो เคเคชเคे
เค
เคจ्เคฆเคฐ เคเคชเคธ्เคฅिเคค เคญเคฏ, เคเคถंเคा, เคเคค्เคฎเคนीเคจเคคा เคैเคธे เคจเคाเคฐाเคค्เคฎเค
เคคเคค्เคค्เคต เคธเคฎाเคช्เคค เคนो เคाเคคे เคนैं เคเคฐ เคเคช เคธ्เคตเคฏं เคो เค्เคทเคฎเคคाเคตाเคจ เคต เคธเคฎเคฐ्เคฅ เค
เคจुเคญเคต เคเคฐเคจे เคฒเคเคคे เคนैं।
เคिเคธ เคต्เคฏเค्เคคि เคฎें เค
เคชเคจी เคถเค्เคคिเคฏों เคो เคชเคนเคाเคจ เคเคฐ เคเคจเคे เคเคिเคค เคเคชเคฏोเค เคी เคธเคฎเค เคเคค्เคชเคจ्เคจ เคนो
เคाเคคी เคนै, เคตเคน เค
เคชเคจे เคช्เคฐเคค्เคฏेเค เคाเคฐ्เคฏ เคฎें เคเคจเคा เคเคชเคฏोเค เคเคฐ เคธเคเคคा เคนै।
Personality Development
Quality of
leadership Leadership Quality
Leadership is a basic requirement for the success of any
human activity. Leadership is the art or process by which a person inspires a
group of people to move towards a goal. For leadership, it is necessary for a
person to have qualities like energy, ability to understand and motivate
people, ability to act like a leader from the front. For success in the
interview, it is mandatory for the candidate to have the following leadership
qualities.
(I) Ability
to Influence on the Group- Personality development
Success in life depends on the extent to which we can change
the thoughts of people according to our own. Determining the direction of
people's behavior is a difficult challenge that we often face in our daily
lives. Far from changing the behavior of a group, it is difficult to change the
behavior of a member of your own family accordingly. But a leader should have
this quality that he can change the thinking of the people in the right
direction. Lawyers, Politicians, Preachers are expert in this art and they
easily take people in the flow of their thoughts or philosophy. Gandhiji had a
miraculous ability to mold people's thoughts according to his own. For this
reason, the countrymen used to follow him on one of his voices.
(ii) Ability
to initiate
The interview board assesses the ability of the candidate to
take initiative. He examines whether the candidate has the capacity to
undertake any work on his own behalf or not. Whether the candidate is able to
work normally in new circumstances or not. Often such problems suddenly arise in
a person's life, with which neither he is pre-acquainted nor does he have the
experience to deal with those problems. In such a time, if a person starts
working to achieve the goal by finding a solution to the problem on his own,
then it is said that he has the ability to take initiative. On the contrary, a
person who waits for help from others when a problem arises, does not have the
ability to take initiative. People who have high initiative ability, they
successfully face any problem or difficult situation by taking new and
appropriate steps. Initiative is an acquired quality that develops in a
conducive environment. It is the responsibility of parents and teachers to
provide this type of environment during childhood. They play an important role
in the growth and development of initiative in children. They can develop or
inhibit this ability. When a problem comes to the children, without giving them
the opportunity to think and solve it themselves, it is to block the
development of the ability of their initiative. By giving children the
independent burden of doing any work, their ability to take initiative is
developed. Encouragement and praise are also helpful in the development of this
quality. It is necessary for the candidates to shed hesitation and try to
inculcate the habit of taking initiative in every work in day to day life.
(ii) Courage
Courage is the main quality of leadership. Only a courageous
person can lead a group successfully. A person who loses courage in the face of
adversity cannot lead. The interview board, by asking questions to test the
courage of the candidate, sees whether the candidate does not lose his courage
due to fear of adverse situation. Therefore it is necessary that the candidates
develop courage within themselves. Scout-guide, NCC, track and field,
mountaineering etc. develop the quality of courage in the students at the
school level. Candidates read stories related to adventure, try to participate
in sports, mountaineering etc. Listen carefully to the questions of the interviewer.
Then think, organize your thoughts, then answer.
(iv) Tact
and Adaptability
Managing efficiently according to the circumstances and
working efficiently is called tact. An intelligent person remains comfortable
with his cleverness even in difficult situations. He respects the sentiments of
all people and engages in his work with efficiency. He works easily with people
of all temperaments. He has the ability to understand the feelings of other
people. He doesn't intentionally hurt anyone. Cleverness is reflected in all
his actions. Interviewers also assess the tact of the candidate. Those
candidates who show tact in front of the interview board, they are successful
in leaving their impact. Some people get upset when there is any problem or
obstacle in their daily life, some people lose balance when their plan fails.
Some are conservative and rigid, it is difficult for them to accept any change.
Such people lack the quality of 'adaptability'.
Adaptability is actually a type of mental ability that
depends on a person's attitude and thought process. Due to this, the person
quickly adapts himself according to the changed environment. An inquisitive and
open-minded person adapts himself to the new environment sooner than a
cold-blooded and lackadaisical person. Candidates should keep their thoughts
flexible and develop the mindset to adapt themselves to all kinds of
environment.
(v)
Remaining cool under stressful situation
If a person is unable to control his emotions in adverse
circumstances, then he cannot make proper use of his capabilities and abilities.
Stress affects a person's body and mind in many ways. It reduces physical
capacity. Frustrates the conscience and intelligence. It produces causeless
fear, fatigue, irritability, isolation, depression and emotional instability.
To avoid these adversities, it is necessary to maintain the balance of body and
mind. Candidates should find out the causes of stress and try to remove them
and should always remain calm.
(vi) Sense
of Duty and Responsibility
Be it simple or difficult or risky, always do it with a sense
of duty. Sense of duty means doing the assigned tasks with honesty and
stability. Want work, need it. The sense of loyalty and honesty towards work
depends on the sense of duty present in the person, the person who has sense of
duty, works honestly. A sense of responsibility is a general quality of
leadership and is closely related to it. In the context of sense of duty and
responsibility, it is necessary to have some qualities inside the person; Like-
deep understanding of the importance of duty, understanding of social rules and
behavior, understanding of human emotions, understanding of action and reaction
etc. The sense of duty and responsibility are the main character traits of a
human being. Both of these are necessary in the character for successful
leadership. The sense of duty and responsibility is developed by studying the
literature related to moral education and great persons, civics etc.
(vii) Self
Confidence
Self-confidence is said to be the 'key to success'. On the
strength of self-confidence, a person can make difficult-to-difficult
situations favourable to him. Self-confidence plays an important role in
personality building. This combined with other personality traits makes your
performance impressive. When you develop this quality in yourself, you start
believing in yourself more, you develop a sense of self-acceptance and you are
filled with faith in your success. The easiest way to increase confidence is great
people; For example, biographies of people like Mahatma Gandhi, Subhash Chandra
Bose should be read. Studying Swet Marden's books such as The Key to Success
etc. is also useful. When you are filled with self-confidence, negative
elements like fear, apprehension, selflessness within you end and you start
feeling capable and capable. The person who recognizes his powers and
understands their proper use, can use them in each of his work.
